Վանի թագավորության ձևավորումը
Վանի թագավորության անվանումը տարբեր աղբյուներում
Պետական կառուցվածքը
- Վանի թագավորության արքայացանկ , իրենց գործունեությունը
Արամե արքան իշխել է 859-843: Նա եղել էր Վանի թագավորության առաջին հիշատակված արքան
Սարդուրի Ա իշխել է 835-825: Նա եղել է Վանի թագավորության հզոր արքաների հարստության հավանական հիմնադիրը։
Իշփուինի արքան իշխել է 825-810: Նա սկզբում իշխել է միահեծան, ապա որդու՝ Մենուայի հետ միասին։
Մենուա արքան իշխել է 810—786.: Նա ընդարձակել է Վանի թագավորության տարածքը, ստեղծել լայն ոռոգման ցանց։
Արգիշտի Ա իշխել է 786 —764: Նա Արգիշտի Ա-ի օրոք Վանի թագավորությունն իր հզորության գագաթնակետին էր հասել։ Հիմնել է Էրեբունի քաղաքը։
Սարդուրի Բ իշխել է 764—735: Սարդուրի Բ-ն ընդարձակել է միապետության սահմանները, հզորացրել բանակը։
Ռուսա Ա իշխել է 735-710:
Ռուսա Բ իշխել է 685-645:
Սարդուրի Գ իշխել է 639-643
Սարդուրի Դ իշխել է 625—620
Էրիմենա իշխել է 620—605
Ռուսա Գ իշխել է 605—595
Ռուսա Դ իշխել է 595—585
- Զինված ուժեր
Հայաստանում դեռևս Վանի թագավորության (Ուրարտու, Արարատյան թագավորություն) ժամանակաշրջանում ստեղծվել է ուժեղ բանակ, որի միջուկը «արքայական» կոչված զորագունդն էր, հիմնական զորատեսակները՝ հետևակը, այրուձին ն մարտակառքերը։ Հետևակազորի կազմում եղել են սակրավորների, նիզակավորների, աղեղնավորների, հետախույզների և այլ միավորումներ։ Հետևակ զինվորները կրել են զրահներ, սաղավարտներ և վահաններ։ Ուրարտական սեպագիր արձանագրություններում հիշվում է զորքի գլխավոր հրամանատարը («թուրթան») և այլ զինվորական պաշտոնյաներ («գնդապետ», «հիսնապետ»)։
- Տնտեսությունը